สัปดาห์ที่ 5

กระบวนการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ

หน่วยที่ 1 วิธีการสอนที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ

                วิธีการสอนที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ คือ วิธีการสำคัญที่สามารถสร้างและพัฒนาผู้เรียน ให้เกิดคุณลักษณะต่างๆ ที่ต้องการในยุคโลกาภิวัตน์เนื่องจากเป็นการจัดการเรียนการสอนที่ให้ความ สำคัญกับผู้เรียน ส่งเสริมให้ผู้เรียนรู้จักเรียนรู้ด้วยตนเอง เรียนในเรื่องที่สอดคล้องกับความสามารถและความต้องการของตนเองและได้พัฒนา ศักยภาพของตนเองอย่างเต็มที่ เช่น วิธีการสอนแบบแก้ปัญหา เป็นวิธีการสอนที่ส่วนใหญ่อาศัยการแก้ปัญหาของนักเรียน โดยใช้วิธีการแก้ปัญหาทางวิทยาศาสตร์ ซึ่งครูเป็นผู้ชี้แนะเท่านั้น

หน่วยที่ 2 รูปแบบการเรียนการสอนที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ

                 รูปแบบการเรียนการสอนที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ คือ เทคนิคหรือวิธีการที่มุ่งพัฒนาทักษะหรือพฤติกรรมของผู้เรียนให้เกิดการเรียนรู้ เช่น เทคนิคกระบวนการสืบค้นจะมุ่งเน้นให้ผู้เรียนได้ศึกษาค้นคว้า เกิดกระบวนการเรียนรู้ และมีความคิดสร้างสรรค์ โดยบทบาทหน้าที่ของผู้เรียนจะต้องศึกษาค้นคว้าเพื่อสืบค้นข้อความรู้ด้วยตนเอง

หน่วยที่ 3 เทคนิควิธีสอนที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญเพื่อนำไปสู่การจัดการเรียนการสอน 

                เทคนิควิธีสอนที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญเพื่อนำไปสู่การจัดการเรียนการสอน คือ กลวิธีต่างๆที่ใช้เสริมขั้นตอนการสอน กระบวนการสอน วิธีการสอน หรือการกระทำใดๆทางการสอน เพื่อช่วยการสอนนั้นมีคุณภาพมากขึ้น เช่น เทคนิคการใช้คำถาม ที่ช่วยเสริมสร้างความคิดให้แก่ผู้เรียน ทำให้ผู้เรียนมีส่วนร่วมในกิจกรรมการเรียน

หน่วยที่ 4 เทคนิคการใช้ผังกราฟิก

                เทคนิคการใช้ผังกราฟิกเป็นเทคนิคที่ทำให้เกิดการเรียนรู้อย่างเข้าใจ โดยผู้เรียนต้องทำความเข้าใจจากเรื่องที่ศึกษาแล้วสรุปออกมาเป็นความคิดของตน และใช้ทักษะคิดวิเคราะห์แยกแยะเพื่อนนำมาสร้างเป็นผังกราฟฟิก

หน่วยที่ 5 การเรียนการสอนที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ

                การเรียนการสอนที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ คือแนวการจัดการเรียนการสอนที่เน้นให้ผู้เรียนสร้างความรู้ใหม่และสิ่งประดิษฐ์ใหม่โดยการใช้กระบวนการทางปัญญา กระบวนการทางสังคม  และให้ผู้เรียนมีปฏิสัมพันธ์และมีส่วนร่มในการเรียนสามารถนำความรู้ไปประยุกต์ใช้ได้ โดยผู้สอนมีบทบาทเป็นผู้อำนวยความสะดวกจัดประสบการณ์เรียนรู้ให้ผู้เรียน

หน่วยที่ 6 เทคนิคการจัดการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ

                การจัดการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญเกิดขึ้นจากพื้นฐานความเชื่อที่ว่า การจัดการศึกษามีเป้าหมายสำคัญที่สุด คือการจัดการให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ เพื่อให้ผู้เรียนแต่ละคนได้พัฒนาตนเองสูงสุด ตามกำลังหรือศักยภาพของแต่ละคนโดยผู้สอนมีบทบาทเป็นผู้อำนวยความสะดวกจัดประสบการณ์เรียนรู้ให้ผู้เรียน  โดยจัดกิจกรรมส่งเสริมให้ผู้เรียนสร้างความรู้ด้วยตนเอง และส่งเสริมให้ผู้เรียนทำงานร่วมกับผู้อื่น

หน่วยที่ 7 การวัดและประเมินผลที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ

                การประเมินผลเป็นกระบวนการสำคัญที่มีส่วนเสริมสร้างความสำเร็จให้กับผู้เรียน และเป็นส่วนหนึ่งของกระบวนการจัดการเรียนการสอน การประเมินผลจำเป็นต้องมีลักษณะที่สอดคล้องกัน  แนวคิดในการวัดและประเมินผลการเรียนรู้ที่เหมาะสม คือ การวัดและประเมินผลการเรียนรู้ของผู้เรียนตามสภาพจริง     

---------------------------------------------------------------------------------

รูปแบบการเรียนการสอนที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ

เทคนิค/วิธีการสอน	ทักษะ/พฤติกรรมที่มุ่งเน้น	บทบาทผู้เรียน
1.กระบว­นการสืบค้น	· การศึกษาค้นคว้า  · การเรียนรู้กับ         กระบวนการ  · การตัดสินใจ  · ความคิดสร้างสรรค์	ศึกษาค้นคว้าเพื่อสืบค้นข้อความรู้ด้วยตนเอง
2.การเรียนรู้แบบค้นพบ	· การสังเกต การสืบค้น  · การใช้เหตุผล การอ้างอิง  · การสร้างสมมุติฐาน	ศึกษาค้นพบข้อความรู้และขั้นตอนการเรียนรู้ด้วยตนเอง
3.การเรียนรู้แบบแก้ปัญหา	· การศึกษาแบบค้นคว้า  · การวิเคราะห์ สังเคราะห์  · ประเมินค่าข้อมูล  · การลงข้อสรุป  · การแก้ปัญหา	ศึกษาแก้ปัญหาอย่างเป็น กระบวนการและฝึกทักษะการเรียนรู้ที่สำคัญด้วยตนเอง
4.การเรียนรู้แบบสร้างแผนผัง	· การคิด  · การจัดระบบความคิด	จัดระบบความคิดของตนให้ชัดเจนเห็นความสัมพันธ์
5.การตั้งคำถาม	· กระบวนการคิด  · การตีความ  · การไตร่ตรอง  · การถ่ายทอดความคิดความเข้าใจ	เรียนรู้จากการคิดเพื่อสร้างข้อคำถามและคำตอบด้วยตนเอง
6.การศึกษาเป็นรายบุคคล	· การศึกษาค้นข้อความรู้  · การนำความรู้ไปใช้ประโยชน์  · ความรับผิดชอบ  · การตอบคำถาม	เรียนรู้อย่างอิสระด้วยตนเอง
7.การจัดการเรียนการสอนที่ใช้เทคโนโลยี	· การแก้ปัญหา  · การนำความรู้ไปใช้ประโยชน์  · การเรียนรู้ที่ต้องการผลการเรียนทันที  · การเรียนรู้ตามลำดับขั้นตอน  · บทเรียนสำเร็จรูป  · คอมพิวเตอร์ช่วยสอน  · e-learning	เรียนรู้ด้วยตนเองตามระดับความรู้ความสามารถของตนมีการแก้ไขฝึกซ้ำเพื่อสร้างความรู้ความเข้าใจและความเชี่ยวชาญ
8.อภิปรายกลุ่มใหญ่	· การแสดงความคิดเห็น  · การวิเคราะห์  · การตีความ  · การสื่อความหมาย  · ความคิดริเริ่มสร้างสรรค์  · การสรุปความ	มีอิสระในการแสดงความคิดเห็นมีบทบาทมีส่วนร่วม ในการสร้างข้อความรู้
9.อภิปรายกลุ่มย่อย	· กระบวนการการกลุ่ม  · การวางแผน  · กาแก้ปัญหา  · การตัดสินใจ  · ความคิดระดับสูง  · ความคิดสร้างสรรค์  · การแก้ไขข้อขัดแย้ง  · การสื่อสาร  · การประเมินผลงาน  · การสร้างบรรยากาศการเรียนรู้	รับผิดชอบต่อบทบาทหน้าที่ของตนในฐานะผู้นำกลุ่มหรือสมาชิกกลุ่มทั้งในบทบาทการทำงานและบทบาทเกี่ยวกับการรวมกลุ่ม ในการสร้างข้อคามรู้สึกหรือผลงานกลุ่ม
9.1 เทคนิคคู่คิด	· การค้นคว้าหาคำตอบ  · การแลกเปลี่ยนความคิดเห็น	รับผิดชอบการร่วมกับเพื่อน
9.2 เทคนิคการระดมพลังสมอง	· การมีส่วนร่วม  · การแสดงความคิดเห็น  · ความคิดสร้างสรรค์  · การแก้ปัญหา	แสดงความคิดเห็นอย่างหลากหลายในเวลาอันรวดเร็ว
9.3 เทคนิค buzzing	· การค้นคว้าหาคำตอบด้วยเวลาจำกัด	แสดงความคิดเห็นเพื่อหาข้อสรุปในเวลาอันจำกัด
9.4 การอภิปรายแบบกลุ่มต่างๆ	· การสื่อสาร  · การแลกเปลี่ยนความคิดเห็น  · การสรุปข้อความ	รับฟังขอมูลความคิดเห็นเพื่อหาข้อสรุปในเวลาอันจำกัด
9.5 กลุ่มติว	· การฝึกซ้ำ  · การสื่อสาร	ทบทวนจากกลุ่มหรือเรียนเพิ่มเติม
10.การฝึกปฏิบัติการ	· การค้นคว้าหาความรู้  · การรวบรวมข้อมูล  · การแก้ปัญหา	ศึกษาค้นคว้าข้อความรู้ในลักษณะกลุ่มปฏิบัติการ
11.เกม	· การคิดวิเคราะห์  · การตัดสินใจ  · การแก้ปัญหา	ได้เล่นเกมด้วยตนเองภายใต้กฎหรือกติกาที่กำหนดได้คิดวิเคราะห์พฤติกรรมและเกิดความสนุกสนานในการเรียน
12.กรณีศึกษา	· การค้นคว้าหาความรู้  · การอภิปราย  · การวิเคราะห์  · การแก้ปัญหา	ได้ฝึกการคิดวิเคราะห์อภิปรายเพื่อสร้างความเข้าใจเลือกแนวทางแก้ปัญหา
13.สถานการณ์จำลอง	· การแสดงความคิดเห็น  · ความรู้สึก  · การวิเคราะห์	ได้ทดลองแสดงพฤติกรมต่างๆในสถานการณ์ที่จำลองใกล้เคียงสถานการณ์จริง
14.ละคร	· ความรับผิดชอบในบทบาท  · การทำงานร่วมกัน  · การวิเคราะห์	ได้ทดลองแสดงบทบาทตามกำหนดเกิดประสบการณ์เข้าใจความรู้สึกเหตุผลและพฤติกรรมผู้อื่น
15.บทบาทสมมุติ	· มนุษย์สัมพันธ์  · การแก้ปัญหา  · การวิเคราะห์	ได้ลองสวมบทบาทต่างๆและศึกษาวิเคราะห์ความรู้สึกและพฤติกรรมตน
16.การเรียนแบบร่วมมือ ประกอบด้วยเทคนิค JIGSAW, JIGSAW II, TGT STAD, LT, NHT, Co-op Co-op	· กระบวนการกลุ่ม  · การสื่อสาร  · ความรับผิดชอบร่มกัน  · ทักษะทางสังคม	ได้เรียนรู้บทบาทสมาชิกกลุ่มมีบทบาทหน้าที่ รู้จักการไว้วางใจให้เกียรติและรับฟังความคิดเห็นของเพื่อนสมาชิกกลุ่ม
17.การเรียนรู้แบบมีส่วนร่วม	· การนำเสนอความคิดเห็นประสบการณ์  · การสื่อสารและปฏิสัมพันธ์  · กระบวนการกลุ่ม	มีส่วนร่วมในการอภิปรายแสดงความคิดเห็นหรือปฏิบัติจนได้ข้อสรุป
18.การเรียนการสอนแบบบูรณาการ แบบ Shoreline Method	· การค้นคว้าหาความรู้  · การสร้างองค์ความรู้ด้วยตนเอง  · ทักษะทางสังคม	มีส่วนร่วมในการเรียนทั้งด้านร่างกาย จิตใจและการคิดดำเนินการเรียนด้วยตนเองทั้งในห้องเรียนและสถานการณ์จริง

---------------------------------------------------------------------------------

เทคนิคผึ้งแตกรัง

           เทคนิคผึ้งแตกรังเป็นเทคนิคการสอนในรูปแบบการจัดกิจกรรมโดยยึดผู้เรียนเป็นสำคัญ

ขั้นตอนการจัดการเรียนรู้แบบเทคนิคผึ้งแตกรังมีดังต่อไปนี้

1)ครูเลือกเนื้อหาหน่วยการเรียนรู้ และจัดแบ่งเนื้อหาเป็นหน่วยย่อยๆ

2) ครูจัดเนื้อหาการเรียนรู้ เอาไว้ที่ตามจุดต่างๆ

3) แบ่งนักเรียนออกเป็นกลุ่มๆ โดยให้คละเด็กเก่ง ปานกลาง อ่อน อยู่ด้วยกัน

4) ให้แต่ละกลุ่มวางแผน และมอบหมายงานให้เพื่อนสมาชิกรับผิดชอบในการศึกษาความรู้จากแหล่งการเรียนรู้ต่างๆตามหัวข้อที่ได้ทำการแบ่ง

5) จากนั้นให้ตัวแทนของกลุ่มไป ศึกษาความรู้ตามหัวข้อที่ได้รับมอบหมายจากแหล่งเรียนรู้ต่างๆที่ครูกำหนดให้

6)ให้ตัวแทนของแต่ละกลุ่มที่ได้หัวข้อเรื่องเดียวกันไปศึกษาความรู้จากแหล่งเรียนรู้ต่างๆและร่วมกันระดมความคิดจัดทำแผนผังความคิดเพื่อนำมาสรุปสาระสำคัญ

7)จากนั้นให้ตัวแทนกลุ่มกลับไปสู่กลุ่มเดิมและนำเอาแผนผังความคิด สรุปสาระสำคัญมาอธิบายให้เพื่อนในกลุ่มฟัง

8)ให้สมาชิกในกลุ่มตั้งคำถามในสิ่งที่ไม่เข้าใจเกี่ยวกับสาระสำคัญความรู้จากแหล่งเรียนรู้ต่างๆ

9)ให้ทุกกลุ่มระดมความคิดและร่วมกันหาคำตอบกันภายในกลุ่ม เพื่อทบทวนและทำให้เกิดความรู้ความเข้าใจที่ถูกต้อง

10.)ให้แต่ละกลุ่มนำคำถามของกลุ่มตนเองไปแลกเปลี่ยนคำถามกับกลุ่มอื่น และระดมความคิดร่วมกันหาคำตอบ

ที่มา 

หนังสือ วิชาการออกแบบและการจัดการเรียนรู้ในชั้นเรียน. ผศ.ดร.พิจิตรา ธงพานิช. นครปฐม : โรงพิมพ์มหาวิทยาลัยศิลปากร วิทยาเขตพระราชวังสนามจันทร์, 2560.

http://www.trueplookpanya.com